Mipango Imebuniwaje?

kisiasa tangu katikati ya mwaka 1980, nusu ya Watanzania wote wanahofiwa kuwa masikini na theluthi wanaishi katika ufukara mkubwa.

Lakini hali sasa inaweza kuwa inabadilika. Mwishoni mwa miaka ya 1990 serikali ilitoa mwelekeo wa 2025 ukionyesha malengo ya muda mrefu ya kiuchumi na kijamii. Haya yalifuatwa na Mbinu za Kitaifa za Ufutaji wa Umasikini (NPER) ambapo malengo ya ufutaji wa umasikini hadi mwaka 2010 yalifafanuliwa. Jumuiya ya Kimataifa iliiunga mkono serikali kwa kutoa Mbinu za Usaidizi wa Tanzania (TAS) ambapo ilieleza kwa muhtasari mbinu iliyoratibiwa katika utoaji wa misaada. Tangu wakati huo muundo wa matumizi ya kati (MTEF) na mapitio ya matumizi ya serikali (PER) vimetolewa. Aidha, orodha ya tathmini ya viashirio vya ustawi na umasikini (PM) imetengenezwa.

Sasa tuna waraka wa Mkakati wa Upunguzaji wa Umasikini Tanzania (PRSP). Hii inaeleza mbinu za muda mfupi wa kupunguza umasikini na ni sehemu ya mpango wa Nchi Masikini zenye Madeni Makubwa (HIPC). Mbinu hii in maana kwamba serikali inapaswa kupunguza matumizi na huku ikiruhusu shughuli za matumizi ya kuondoa umasikini kwa bajeti ya ziada na kukuza hatua mbalimbali zisizo ingiza gharama ambazo zaweza kuondoa umasikini.

Baadhi ya ufumbuzi huihusisha serikali na mashirika ya wafadhili na ufumbuzi mwingine huwahusisha watu wa kawaida.

Mpango wa Mkakati wa Kupunguza Umasikini Tanzania (PRSP) ni tofauti na mipango ya awali kwa sababu unatoa malengo thabiti na unawashirikisha watu wa kawaida. Watu wa kawaida walihusishwa katika kutengeneza mpango huo na watahusishwa katika kuutekeleza. Na hasa lililo muhimu ni kuwa watahusishwa katika kuhakikisha kwamba malengo yaliyobainishwa katika mpango huo yanapatikana.

Mpango huu Uliandaliwaje?

Mwezi Oktoba 1999 kamati ya mawaziri kumi na wawili na Gavana wa Benki ya Tanzania iliundwa kuandaa waraka wa mpango wa Mkakati wa Kupunguza Umasikini (PRSP). Kamati hii ilisaidiwa na kamati ya wataalamu (iliratibiwa na Ofisi ya Makamu wa Rais) ambayo iliwahusisha maofisa kutoka ofisi ya Waziri Mkuu, Tume ya Mipango, Wizara Kuu na Benki Kuu ya Tanzania.

Waraka wa msingi (waraka wa awali) wa Mpango wa Mkakati wa Kupunguza Umasikini Tanzania (PRSP)) ulitolewa kama muswada wa kwanza mwanzoni mwa mwezi Januari 2000. Waraka huu ulijadiliwa katika mkutano wa mashauriano ambao uliwahusisha wawakilishi wa serikali na watu waliotoka katika jumuiya ya wafadhili na makundi ya kijamii.

Waraka ulihakikiwa na kuidhinishwa na baraza la mawaziri mwanzoni mwa mwezi Februari 2000. Aidha, waraka huo ulijadiliwa na Shirika la Fedha Duniani mjini Washington mwezi Machi 2000. Hili liliiwezesha Tanzania kuendelea na kutoa waraka kamili wa Mbinu za Kupunguza Umasikini.

Mwezi Machi mwaka 2000 kamati ya wataalamu ilitayarisha vidokezo vya waraka wa mwanzo kwa ajili waraka kamili wa mpango wa Mkakati za Kupunguza Umasikini Tanzania (PRSP). Waraka huu ulijadiliwa katika warsha za kanda saba kati ya tarehe 11-12 Mei 2000. Warsha hizi zilihudhuriwa na washiriki 804 na zilihusisha vijiji 426, madiwani 215, Wakurugenzi wa Halmashauri 110 na watu 53 waliotoka katika mashirika yasiyo ya kiserikali. Chini ya robo ya washiriki walikuwa wanawake. Ripoti za kila kanda zilitolewa kwa kamati ya wataalamu tarehe 16 Mei 2000.

Mkutano wa mashauriano kati ya serikali na wafadhili uliofanywa tarehe 22 Mei 2000 na ulifuatwa na kamati ya wataalamu ambayo ilitengeneza waraka wa mwanzo wa Mbinu za Upunguzaji wa Umasikini Tanzania. Waraka huu ulitumia taarifa zilizotoka katika tafiti zilizotangulia, waraka za sera na matokeo ya warsha za kanda. Tarehe 30 Juni waraka ulijadiliwa katika mkutano ambao uliwashirikisha jumuia ya wafadhili kutoka Benki ya Dunia na Shirika la Fedha Duniani. Tarehe 1 Julai 2000 Wabunge walijulishwa juu ya maendeleo yaliyokwisha fikiwa na waliombwa kutoa mawazo yao.

Tarehe 3-4 Agosti 2000 kulifanyika warsha ya kitaifa ikiwa na washiriki 25 ili kupata maoni zaidi kuhusu malengo, na kutathmini mambo muhimu ya kufanya ambayo yalikuwa yameainishwa katika waraka wa awali. Waliohudhuria warsha hiyo ni pamoja na Makatibu Wakuu, Wakuu wa Mikoa, Wawakilishi na Wafadhili, Mashirika ya Kimataifa, sekta binafsi, mashirika yasiyokuwa ya kiserikali, vyombo vya habari na wawakilishi wa sekta zisizokuwa rasmi. Aidha tarehe 3 - 4 Agosti 2000 waraka wa awali ulijadiliwa na Makatibu Tawala wa Mikoa (RAS) huko Lobo, Serengeti.

Waraka uliorekebishwa uliidhinishwa na Baraza la Mawaziri tarehe 31 Agosti 2000. Marekebisho zaidi yalifanywa na Serikali na Shirika la Fedha Duniani/Benki ya Dunia na Waraka wa mwisho uliidhinishwa na Bodi za Shirika la Fedha Duniani na Benki ya Dunia mwezi Oktoba 2000.

Mipango ya baadaye itafanywaje?

Tafiti mbalimbali zinafanywa ili kupata takwimu bora za kusaidia mipango ya baadaye. Hizi ni pamoja na: · Ukaguzi mpya wa bajeti za kaya zaidi ya 24,000 · Ukaguzi wa nguvu kazi ili kuanzisha msingi wa soko la kazi · Sensa ya idadi ya watu na nyumba katika mwaka 2002 · Ukaguzi wa taarifa za uzazi na vifo pamoja na afya katika mwaka 2003

Kuna umuhimu wa haraka wa kuimarisha uwezo wa watu wa aina mbalimbali ili kutathmini shughuli ambazo zimeanzishwa pamoja na waraka wa Mkakati wa Upunguzaji wa Umasikini Tanzania (PRSP). Watu wanahitaji pia kufasili taarifa ambazo zinakusanywa na kubainishwa, taarifa hizo zina maana gani katika masuala ya sera.